Tin nông nghiệp

Khoai lang là một cây hoa màu trồng cạn, thời gian sinh trưởng ngắn (3 – 5 tháng) nhưng trong quá trình sinh trưởng phát triển khoai lang đã tổng hợp được một lượng vật chất hữu cơ khá lớn. Đó là nhờ khoai lang đã sử dụng năng lượng ánh sáng mặt trời tổng hợp CO2 và NH2 tạo nên chất hữu cơ – nguyên liệu để tạo ra các bộ phận của cây khoai lang cũng như tất cả các vật chất dự trữ vào củ.

Như vậy nước đóng một vai trò quan trọng trong quá trình sinh trưởng phát triển của cây khoai lang. Lượng mưa thích hợp nhất đối với khoai lang từ 750 – 1000mm/năm, khoảng xấp xỉ 500mm trong cả vụ trồng.

Mặc dù độ ẩm thích hợp cho khoai lang nói chung là khoảng 70 – 80% độ ẩm tối đa đồng ruộng, nhưng nhu cầu về nước đối với khoai lang qua từng thời kỳ sinh trưởng phát triển cũng có khác nhau. Nhu cầu nước của khoai lang có thể chia ra làm 3 giai đoạn.

Giai đoạn đầu (từ trồng đến kết thúc thời kỳ phân cành kết củ): nhu cầu nước của khoai lang còn thấp nên độ ẩm đất chỉ cần đảm bảo 65 – 75% độ ẩm tối đa đồng ruộng nhưng lại là giai đoạn quan trọng bởi nó ảnh hưởng tới quá trình hình thành củ, quyết định số củ trên 1 cây khoai lang. Tuy nhiên nếu độ ẩm đất quá cao (90 – 100%) thì có lợi cho quá trình mọc mầm ra rễ, song lại ảnh hưởng không tốt tới sự phân hoá hình thành củ làm giảm số lượng củ trên 1 dây khoai lang. Lượng nước cần trong giai đoạn này thấp khoảng 15 – 20% tổng lượng nước cần trong suốt thời kỳ sinh trưởng phát triển bởi vào lúc này sinh trưởng của cây khoai lang tăng chậm, nhất là bộ phận trên mặt đất. Kết hợp với giai đoạn này cây khoai lang có khả năng chịu hạn khá.

Giai đoạn thứ hai: (chủ yếu là giai đoạn thân lá phát triển): Từ sau khi kết thúc thời kỳ phân cành kết củ, số củ hữu hiệu đã ổn định, cây khoai lang bước vào thời kỳ sinh trưởng mạnh của bộ phận trên mặt đất, số lá và diện tích lá tăng, cành cấp 1, 2, 3 phát triển mạnh tạo nên một lượng sinh khối lớn – Lúc này củ cũng bước vào giai đoạn phát triển nhưng với tốc độ chậm. Để tạo nên được lượng sinh khối lớn cây khoai lang cần rất nhiều nước. Lượng nước cần tăng dần từ đầu cho đến khi thân lá đạt đến trị số tối đa. Lượng nước cần cho giai đoạn này chiếm cao nhất. Khoảng 50 – 60% tổng lượng nước cần trong suốt thời kỳ sinh trưởng. Tuy nhiên để cho luống khoai có đủ độ thoáng khí, độ ẩm đất cũng chỉ cần đảm bảo 70 – 80% độ ẩm tối đa đồng ruộng. Đây là giai đoạn cây khoai lang cần được cung cấp đầy đủ nước. Trong sản xuất tưới vào giai đoạn này hiệu quả tăng năng suất rất rõ, nhất là trong điều kiện thời vụ nào gặp hạn thời tiết khô hanh (vụ Đông ở miền Bắc Việt Nam). Và phương pháp tưới nhỏ giọt cho cây khoai lang hiện nay đang là phương pháp tưới tối ưu mang lại hiệu quả cũng năng suất cao cho khoai lang. Mô hình tưới nhỏ giọt này đã được ứng dụng nhiều tại các tỉnh Tây Nguyên như Đăk Lak, Gia Lai…

Mô hình tưới nhỏ giọt trên 15ha khoai lang tại Đăk Lăk

Giai đoạn thứ ba: Sau khi thân lá đạt tới đỉnh cao nhất, giảm xuống từ từ cho đến khi thu hoạch bộ phận trên mặt đất về cơ bản hầu như ngừng sinh trưởng và giảm sút. Quá trình phát triển tập trung chủ yếu vào sự vận chuyển tích luỹ vật chất hữu cơ từ thân lá vào củ. Tốc độ lớn của củ tăng nhanh, nhất là vào thời điểm trước khi thu hoạch khoảng 1 tháng; cung cấp nước vào lúc này không có tác dụng xúc tiến sự phát triển thân lá mà chính để phục vụ quá trình vận chuyển tích luỹ vật chất đồng hoá vào củ. Do đó lượng nước cần vào giai đoạn này đã bắt đầu giảm xuống, chỉ khoảng trên dưới 20% tổng lượng nước cần trong suốt thời kỳ sinh trưởng phát triển của cây khoai lang. Tuy nhiên để củ phát triển thuận lợi cũng cần đảm bảo độ ẩm đất 70 – 80% độ ẩm tối đa đồng ruộng. Trong sản xuất thường người ta ít tưới vào giai đoạn này bởi giai đoạn này nếu độ ẩm trong đất quá cao hoặc gặp trời mưa củ khoai lang rất dễ bị thối.

Cung cấp nước cho khoai lang là một biện pháp kỹ thuật trong thâm canh tăng năng suất khoai lang. Song phải cung cấp một cách hợp lý trên cơ sở dựa vào nhu cầu nước qua từng thời kỳ sinh trưởng phát triển của cây khoai lang kết hợp với việc xác định độ ẩm đất trên đồng ruộng. Nói một cách khác trong sản xuất cần dựa vào các thời vụ trồng cụ thể (vụ Đông Xuân, vụ Đông, và vụ Hè Thu) để có chế độ tưới cụ thể về cả lượng nước tưới, thời kỳ tưới và phương pháp tưới thích hợp.

Sưu tầm

Hiện nay cà gai leo được xem là cây thuốc nam có tác dụng giải độc gan tốt nhất, đặc biệt là đối với bệnh viêm gan virus. Rễ là bộ phận có chứa nhiều ancaloit, glycoancaloit giúp giải rượu tốt, ngăn chặn quá trình xơ gan.

Trước đây Cà gai leo là loại cây dại, mọc hoang ở khắp nơi trên đất nước ta, từ Bắc vào Nam. Đến nay lượng cà gai leo mọc trong tự nhiên đã bị khai thác cạn kiệt, do vậy cây cà gai leo hiên nay đang được trồng thành các khu dược liệu, được bà con quan tâm và biến thành một loại cây kinh tế vừa ích nước vừa lợi nhà.

Để đạt được năng suất cao khi trồng loại cây này bà con lưu ý một số điểm sau:

Chọn đất: Đủ ánh sáng, độ ẩm, đất tơi xốp, gần nguồn nước tưới

Chọn giống: Phải đảm bảo được nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, tránh nhầm lẫn với loại cây cà dại, có thể trồng từ hạt, hoặc mua hom giống từ các cơ sở giống cây trồng có uy tín.

Nếu trồng từ hạt, phải chọn quả giống già , to, có màu đỏ chín mọng, phơi khô, tách lấy hạt và ngâm nước trong vòng 15’, lạo bỏ những hạt nổi trên mặt nước vì đó là hạt lép

Thời gian trồng với Miền Bắc là mùa Xuân, Miền Nam là vào mùa mưa. Nên trồng theo khoảng cách hàng cách hàng 50cm, cây cách cây 50cm.

Yếu tố quyết định năng suất cây cà gai leo chính là quy trình trồng và chăm sóc cho cây, do vậy thời điểm, quá trình bón phân và thu hoạch là rất quan trọng.

Việc bón phân cho cây cà leo chỉ nên sử dụng phân chuồng, phân vi sinh, sử dụng phân hóa học sẽ ảnh hưởng đến khả năng chống sau bệnh của cây. Phân được trộn với đất khi bắt đầu xuống giống, sau khi cây được 2 tháng, tiếp tục bón thúc cho cây, kích thích cây ra rễ, nhưng lần này bón với lượng ít hơn, không bón trực tiếp vào rễ mà cách xa một chút để tránh làm xót rễ, chết cây.

Tưới nước: cần cung cấp đủ nước cho cây nhất là trong mùa khô, khi trái đang lớn và lúc quả sắp chín. Để đảm bảo lượng nước thích hợp bà con có thể sử dụng biện pháp tưới nhỏ giọt chạy dọc theo luống, bằng phương pháp này nước sẽ được đưa trực tiếp vào gốc cây theo đúng liều lượng quy định, không bị lãng phí nước, không gây úng rễ, hạn chế cỏ dại, và một năm xới gốc 2-3 lần.

Trong cây dược liệu điều được quan tâm nhất chính là hoạt chất có trong cây. Đối với cây cà gai leo hai hoạt chất quan trọng nhất là: Ancaloit và glycoancaloit, đây là hoạt chất rất quan trọng để chiết xuất dược liệu do vậy việc thu hoạch đúng thời điểm sẽ giúp thu được hoạt chất đạt kết quả cao nhất.

Với cây mới trồng thì thời gian thu hoạch là khoảng sau 6 tháng, khi thấy cây có lá gốc hơi vàng, cây chuẩn bị ra hoa, đây là thời điểm hoạt chất trong cây cao nhất.

Với các lần cắt sau sẽ dao động từ 3-4 tháng, bà con có thể xem xét các biểu hiện trên cây để xác định thời điểm thu hoạch hợp lý.

Rất mong bài viết này có thể giúp bà con có thêm những kiến thức hữu íc về cây cà gai leo.

Sưu tầm

Bơ là loại quả có hàm lượng dinh dưỡng cao, ở vùng Tây Nguyên cây bơ cũng là loại cây mang lại giá trị kinh tế cao. Nhưng để đạt được năng suất cũng như chất lượng quả tốt nhất người trồng bơ phải hiểu rõ hết các đặc tính kỹ thuật của cây bơ, có phương pháp chăm sóc chính xác ngay từ đầu để đảm bảo bơ cho năng suất cao khi thu hoạch. Một trong các đặc tính góp phần quan trọng vào việc quyết định năng suất của cây bơ là yếu tố nước tưới cho cây bơ. Tại Ấn Độ, giai đoạn bơ lớn lên, bộ rễ bơ đã phát triển người trồng bơ tưới bơ với lưu lượng 150 lít/cây/lần tưới với chu kỳ tưới 15 ngày suốt từ từ tháng 1 đến tháng 3 đã làm tăng 68% năng suất bơ.

Nhu cầu nước của cây bơ tương đối lớn. Chế độ nước có ảnh hưởng rất lớn đến sự sinh trưởng phát triển và năng suất, chất lượng của quả Bơ. Nhu cầu nước của cây Bơ thay đổi tùy theo điều kiện khí hậu, kỹ thuật trồng trọt, thời vụ gieo trồng, giống và từng giai đoạn sinh trưởng, phát triển của cây. Việc cung cấp nước đủ và đúng cho cây bơ rất quan trọng trong việc giúp kích thích cây ra bông trổ hoa nhanh hơn vì nếu như không tưới nụ sẽ bị sượng hoặc là hoa sẽ trổ không đồng đều. Việc tưới nước cũng sẽ giúp hạn chế việc rụng trái non về sau này. Lưu lượng tưới cụ thể:

– Năm thứ nhất đến thứ 3 sau trồng: 50 – 100 lít nước cây lần; tưới 2 – 3 lần vào giữa và cuối mùa khô.

– Khi cây cho quả: 100 – 200 lít cây lần; tưới 2 – 3 lần từ sau khi hoa bắt đầu nở.

Cần lưu ý thêm giai đoạn năm thứ 2: Là lúc cây bơ đã lớn lên đáng kể, bộ rễ đã ăn sâu nhưng vẫn phải thường xuyên tưới bổ sung trong mùa khô, thường khoảng 4-5 đợt, mỗi đợt cách nhau 15-20 ngày.

Với nhu cầu nước tưới vừa bàn trên của cây bơ, việc áp dụng mô hình tưới tự động cho vườn bơ là phương pháp tối ưu giúp tiết kiệm được nhân công, chi phí mà vẫn đảm bảo được năng suất trồng. Hiện nay đã có rất nhiều mô hình ứng dụng thành công hệ thống tưới tự động cho các loại cây trồng nói chung và cây bơ nói riêng của bà con Tây Nguyên mang lại hiệu quả kinh tế cao. Một số phương pháp tưới tự động phổ biến, đạt hiệu quả cao cho cây bơ như:

Tưới nhỏ giọt bằng hình thức sử dụng dây tưới nhỏ giọt cuốn quanh gốc. Hình thức nhỏ giọt quanh gốc này rất tiết kiệm nước, tiết kiệm chi phí bón phân vì có thể kết hợp châm phân tự động, tưới nhỏ giọt cũng giúp hạn chế cỏ dại, mầm bệnh đồng thời cũng không đòi hỏi áp suất cao.

Tưới phun mưa tại gốc: Phương pháp này sử dụng các loại béc tưới phun tại gốc bơ.