Sáng 5/11/2004, hội thảo Quốc tế về vai trò đa chức năng của quản lý tưới phục vụ sản xuất nông nghiệp, lồng ghép với quản lý rủi ro thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu diễn ra tại Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam.
Đồng thời diễn ra triển lãm giới thiệu công nghệ, sản phẩm mới xây dựng hạ tầng kỹ thuật, bảo vệ môi trường, góp phần phát triển ngành Thủy lợi của Việt Nam và thích ứng với biến đổi khí hậu.
Hội thảo và triển lãm diễn ra từ ngày 5 đến7/11/2014 nhằm đối thoại, trao đổi kiến thức, kinh nghiệm của các nước trong mạng lưới quốc tế về nước và hệ sinh thái đồng ruộng (INWEPF). Ngoài ra, hôi thảo bàn về vai trò đa chức năng của quản lý tưới phục vụ sản xuất nông nghiệp trong bối cảnh biến đổi khí hậu. Đồng thời, giới thiệu các sản phẩm khoa học công nghệ của Việt Nam và quốc tế.
Tới dự có 17 nước thành viên INWEPF, Cơ quan phát triển Nhật Bản (JICA), Ngân hàng thế giới (WB), Tổ chức Nông lương Thế giới (FAO), Cơ quan phát triển Pháp (AFD), Tập đoàn Phát triển Nông thôn Hàn Quốc (KRC), ….
Về phía Việt Nam có các lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Bộ Khoa học và Công nghệ, các nhà quản lý của các đơn vị chuyên ngành, các cán bộ khoa học, cùng các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực liên quan.
DN sữa và thực phẩm Ireland quan tâm đến Việt Nam
Thuỳ Dung
Lễ ký biên bản hợp tác giữa hai nước – Ảnh: Thuỳ Dung |
(TBKTSG Online) – Ông Damien Cole, Đại sứ Ireland tại Việt Nam, cho hay các doanh nghiệp Ireland đang ngày càng quan tâm tới lĩnh vực nông nghiệp Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực sữa và chế biến thực phẩm.
Tại lễ ký biên bản ghi nhớ hợp tác trong lĩnh vực nông nghiệp giữa Việt Nam và Ireland diễn ra sáng 3-11 tại Hà Nội, ông Damien Cole cho hay, với việc Việt Nam và EU đang đàm phán và sắp ký Hiệp định Thương mại tự do (FTA), ngày càng nhiều doanh nghiệp Ireland quan tâm tới Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp.
“Vừa qua, Cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thuỷ sản, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam đã cấp giấy chứng nhận cho 6 công ty của Ireland được xuất khẩu thịt heo sang Việt Nam. Năm vừa qua đã có 70 doanh nghiệp phân phối sữa Ireland đã sang thăm Việt Nam và tìm kiếm cơ hội hợp tác trong lĩnh vực sữa và sữa cho trẻ em” – ông Damien Cole nói.
Tại lễ ký biên bản ghi nhớ này, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (NNPTNT) Cao Đức Phát cho hay, sau khi tìm hiểu kỹ nền nông nghiệp của Ireland, Bộ thấy rằng nền nông nghiệp của hai nước có thể bổ sung và phát huy thế mạnh của nhau.
Riêng Việt Nam có có thể học hỏi được nhiều kinh nghiệm phát triển nông nghiệp dựa trên ứng dụng khoa học kỹ thuật và công nghệ cao của Ireland. “Chúng tôi có thể tiếp thu công nghệ tiến bộ của Ireland để bảo quản và chế biến nông sản, cùng nhau phối hợp thúc đẩy quan hệ hợp tác về thương mại và đầu tư” – Bộ trưởng Cao Đức Phát nói.
Còn theo phía Ireland, bản ghi nhớ này là tiền đề rõ ràng cho việc hợp tác giữa hai nước trong một số lĩnh vực như kiểm soát chất lượng thực phẩm, kiểm soát an toàn vệ sinh thực phẩm, đầu tư lâu dài trong lĩnh vực chế biến thực phẩm cũng như thúc đẩy thương mại song phương giữa hai nước.
“Ireland coi mối quan hệ với Việt Nam trong lĩnh vực nông nghiệp là chìa khoá để thúc đẩy hơn nữa mối quan hệ song phương trong tương lai”, ông Damien Cole nhấn mạnh.
Giá cà phê giảm, nạn nhân của chiến tranh tiền tệ
Nguyễn Quang Bình
(TBKTSG Online) -Thường vào đầu vụ giá cà phê giảm do tranh mua tranh bán. Lần này thì không. Dù nông dân và các nhà xuất khẩu muốn bán chừng mực, giá vẫn cứ giảm. Giá cà phê, do bám theo sàn kỳ hạn, đã bị bắt làm con tin phải đứng giữa các lằn đạn của của cuộc chiến tranh tiền tệ hiện nay.
Biểu đồ: Chỉ số đồng đô la Mỹ tăng không ngừng (nguồn: tradingchart.com) |
Thị trường xuống: hạt cà phê không có tội!
Nhiều người vẫn tin niên vụ tới sản lượng arabica của Brazil giảm do mưa thiếu trong tháng cây cà phê cần nước, tháng 10 vừa qua. Nắng mưa thay đổi từng ngày, nhưng chuyện sản lượng cả một vụ cà phê của quốc gia đứng nhất thế giới thì không thể nói nắng là giá tăng, mưa làm giá giảm ngày một ngày hai được.
Nếu như đầu tháng trước, dựa trên tin Brazil thiếu mưa, giá sàn arabica đã có lúc giao dịch tăng trên 225 xu/cân Anh (cts/lb) tương đương với 4.960 đô la/tấn và giúp giá kỳ hạn robusta và giá cà phê nội địa nước ta tăng mạnh, thì nay giá arabica trên sàn chỉ còn 186,75 cts/lb, giảm 38,25 cts/lb hay chừng 845 đô la/tấn.
Nói vậy để thấy rằng các yếu tố bên ngoài chi phối giá kỳ hạn cà phê rất mạnh. Giới đầu cơ tài chính bất cần biết năm sau thế giới thiếu hay thừa cà phê. Nên cứ thấy giá tăng thì nói thiếu cà phê, giá giảm thì nói sản lượng tăng, đôi khi làm cho người cần biết thông tin mất định hướng.
Phải nói rằng cuộc chiến tranh tiền tệ hiện nay đã gây nên cảnh tương tàn trên nhiều sàn kỳ hạn hàng hóa tuần qua. Sau khi Cục Dự trữ Liên bang (Fed) tuyên bố rút chương trình kích cầu, làm cớ cho giá trị đồng đô la Mỹ mạnh thêm trên thị trường hối đoái, thì đến phiên ngân hàng trung ương các nước sử dụng đồng euro (BCE) đòi tung gói kích cầu, lần này còn to hơn đợt đầu năm 2012, bấy giờ đã 1.000 tỉ euro.
Đồng real Brazil (BRL) lại mất giá, xuống mức thấp nhất tính từ 6 năm nay, 1 đô la Mỹ ăn 2,58 BRL vào rạng sáng hôm qua. Đồng đô la Mỹ lội ngược dòng, trái với xu hướng chung. Nếu lấy đầu tháng 7-2014 làm mốc, chỉ số đồng đô la Mỹ bấy giờ chỉ quanh 80 điểm thì nay đang giao dịch trên mức 88 điểm (xin xem biểu đồ trên).
Các quỹ đầu cơ điều chỉnh vốn
Cộng với tin đồn các quỹ đầu tư chỉ số sẽ điều tiết lại vốn, sàn nào đã lên cao, nay phải giảm bớt, sàn nào thấp đưa tiền về để nâng nó lên. Đây là hoạt động bình thường hàng năm.
Một nghiên cứu mới đây của ngân hàng Pháp Société Générale ước hai hãng quản lý quỹ chỉ số của Mỹ đang chi phối chừng 11 tỉ đô la trên các sàn kỳ hạn. Những biến động hiện nay trên các sàn cũng có thể là bước chuẩn bị cho đợt điều phối vốn đầu năm tới, thường xảy ra từ ngày 8-14 tháng 1 hàng năm.
Nghiên cứu này cho biết chỉ riêng tại một hãng, vốn đặt cược cho dầu thô chừng 2,39 tỉ đô la Mỹ. Tuy nhiên, con số này là khá nhỏ vì có thể trong một ngày lượng hợp đồng giao dịch nhiều khi có giá trị cao hơn gấp nhiều lần. Nghe đâu sàn arabica cũng được ước lên đến 1,52 tỉ đô la trong trạng thái tĩnh khi báo cáo.
Đồng đô la tăng giá, gặp đúng thời kỳ có tin các quỹ đầu cơ đang tính chuyện cân đối vốn lại trên các sàn như thế, nên dễ thấy rằng giá sàn hàng hóa nào giảm chẳng qua do trước đây đầu cơ đã đặt cược nhiều, trong đó rõ nhất là sàn vàng, dầu thô, ca cao và cà phê.
Hôm qua, báo cáo của Tổng giám đốc của Tổ chức Cà phê Thế giới (ICO) ước rằng trong niên vụ 2014/15 toàn cầu sẽ thiếu chừng 800.000 bao cà phê (60 kg x bao) hay 48.000 tấn.
Biểu đồ: Diễn biến giá đóng cửa sàn kỳ hạn robusta Ice châu Âu (tác giả tổng hợp) |
Giá cà phê tuần qua
Đến đây mới thấy rằng bất kỳ một nước sản xuất nào có mặt hàng được giao dịch trên sàn kỳ hạn, quá lụy vào xuất khẩu, cũng đều phải chịu những rủi ro lớn về giá.
Giá cà phê nguyên liệu trên thị trường nội địa trong tuần đầu tháng 11-2014 phải chịu áp lực giảm giá, oan không phải do chính bản thân hạt cà phê, mà vì các yếu tố bên ngoài như đã trình bày.
Sáng nay thứ Bảy 8-11, giá cà phê nguyên liệu tại các tỉnh Tây Nguyên chỉ giao dịch quanh mức 39 triệu đồng/tấn, giảm 500.000 đồng so với cách nay một tuần nhưng mất đến 3 triệu đồng mỗi tấn so với tháng trước.
Mùa thu hái cà phê thực sự chỉ mới bắt đầu do mấy tuần trước thời tiết ẩm ướt. Anh Trần Lành, một nông dân ở tỉnh Gia Lai cho biết “nay trời mới bắt đầu hửng, hy vọng cà phê sẽ chín nhanh và thu hoạch từ nay sẽ nhanh hơn”.
Giá xuất khẩu cà phê robusta loại 2,5% đen bể đang được hỏi mua ở mức trừ 60-80 đô la/tấn, so với trước đây có người đã bán mức trừ 100 đô la/tấn dưới giá niêm yết sàn kỳ hạn.
Trên sàn robusta Ice châu Âu, khuya hôm qua giá đóng cửa chốt mức 2.019 đô la/tấn, giảm 29 đô la/tấn so với tuần trước.
Giả sử nhà xuất khẩu nào lấy giá đóng cửa cuối tuần làm giá chuẩn để chốt, người bán trừ 100 đô la/tấn sẽ có mức 1.919 đô la/tấn và người bán trừ 60 đô la/tấn sẽ có giá 1.959 đô la/tấn.
Nhằm nâng cao năng suất mía, tiết kiệm nước, niên vụ mía 2014-2015, Cty CP Đường Ninh Hòa (Khánh Hòa) đã hỗ trợ người trồng mía áp dụng công nghệ tưới nước nhỏ giọt bằng phun béc.
Ông Thái Tiến Dũng, Trưởng phòng Nguyên liệu, Cty CP Đường Ninh Hòa cho biết, vùng nguyên liệu mía Ninh Hòa và Đắk Lắk có hơn 70% diện tích trồng mía là đất đồi, trong khi cơ sở hạ tầng thủy lợi chưa đảm bảo cho việc tưới tiêu nên chủ yếu phụ thuộc vào nước trời.
Vì vậy vào mùa khô cây mía thường thiếu nước trầm trọng, kém phát triển, năng suất thấp. Trong khi đó, nguồn nước ít ỏi từ các ao, hồ, sông, suối vẫn bị lãng phí khi người trồng mía tưới theo cách xả tràn.
Để tận dụng nguồn nước tưới có hiệu quả, vụ này Cty đã áp dụng công nghệ tưới nhỏ giọt cho một số vùng mía chủ động nguồn nước tưới. Qua kết quả theo dõi cho thấy việc đầu tư hệ thống tưới này đã giúp người trồng mía tiết kiệm được công lao động, nước tưới, tăng năng suất mía từ 40 – 50%.
Ông Dũng còn cho biết, để khuyến khích người dân áp dụng công nghệ tưới tiết kiệm, nhà máy đã có chính sách đầu tư, hỗ trợ.
Cụ thể, đầu tư ứng trước không tính lãi với kinh phí từ 25 – 30 triệu đ/hộ (mua máy bơm, đường ống và hệ thống tưới, thời gian thu hồi vốn trong 3 năm). Đến nay nhà máy đã đầu tư hỗ trợ 150 hộ ở các xã Ninh Thượng, Ninh Sim, Ninh Tây, Ninh Sơn tưới tiết kiệm cho trên 700 ha mía.
Những ruộng mía ở xã Ninh Tây, TX Ninh Hòa được tưới nước đầy đủ nên phát triển rất tốt, lá xanh, cây đã cao hơn 1,2 m, trong khi đó ruộng không được tưới ở vùng lân cận cây chỉ gần 1 m.
Ông Nguyễn Rơn, thôn Xóm Mới, một người trồng mía ở khu vực này cho biết, mía là cây trồng rất cần nước, song người dân vẫn chủ yếu phụ thuộc vào nước trời, rất ít ruộng được tưới nước đều đặn theo chu kỳ sinh trưởng của cây nên năng suất thấp.
“Mía trồng 1 năm mới thu hoạch, nhưng thực chất cây chỉ phát triển trong vòng 5 – 7 tháng. Trong thời gian cây mía phát triển, nếu được bơm tưới đầy đủ 1 vụ từ 5 – 6 lần thì cây vượt ngọn rất nhanh cho năng suất cao. Tui có 10 ha mía, trong đó 6 ha mía được bơm tưới, năng suất đạt từ 80 – 100 tấn/ha, nếu ít tưới thì chỉ đạt 45 – 50 tấn/ha”, ông Rơn nói.
Ông Thái Tiến Dũng cho biết: “Trong các niên vụ tới chúng tôi tiếp tục khảo sát và hỗ trợ người trồng mía đầu tư hệ thống bơm tưới tiết kiệm đồng thời kéo hệ thống đường điện để giảm giá thành SX. Dự kiến trong 3 năm chúng tôi sẽ đầu tư bơm tưới bền vững cho 3.000 – 4.000 ha mía”. |
Hộ gần bên là gia đình anh Lê Đình Phương năm nay cũng đăng ký với nhà máy để sử dụng hệ thống tưới tiết kiệm cho 3,5 ha mía.
Gặp chúng tôi, anh Phương phấn khởi: “Mía năm nay tốt bời bời vì chủ động được bơm tưới chống hạn chứ không những năm trước, cây thiếu nước cứ thấp lè tè, chẳng vươn lóng. Dự kiến năng suất mía năm nay đạt 80 tấn/ha, tăng 30 tấn/ha so với mọi năm”.
Xã Ninh Tây đã có hàng trăm ha mía được nhà máy hỗ trợ tưới tiết kiệm. Ông Huỳnh Văn Giáo, xã Ninh Bình đang áp dụng tưới nước tiết kiệm cho diện tích 40 ha ở khu vực Suối Mơ cho biết, mặc dù chi phí đầu tư tưới tiết kiệm hơi cao, song năng suất mía tăng trên 50% thì đồng vốn bỏ ra là xứng đáng.
Hơn nữa trong điều kiện thời tiết khô hạn, áp dụng công nghệ này không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế cao, giảm được lượng phân bón, nhân công mà còn tiết kiệm lượng nước tưới đáng kể so với tưới tràn.
Việc lắp đặt, vận hành và di chuyển hệ thống cũng dễ dàng. Nhờ áp dụng tưới tiết kiệm, năng suất mía của gia đình đạt từ 80 – 90 tấn/ha, sau khi trừ chi phí lãi từ 20 – 30 triệu đồng/ha.
KIM SƠ
Theo: nongnghiep.vn
Èo uột ruộng mía
Về vùng mía Ninh Hòa, đi giữa bạt ngàn những cánh đồng mía đường, đâu đâu cũng bắt gặp những ruộng mía vàng khè, xém lá. Sắp đến kỳ thu hoạch, nhưng không hiểu sao ruộng mía nào cũng thấp lè tè, thân cao chưa quá vài lóng. Dọc tuyến đường liên xã qua vùng mía Ninh Thượng, những ruộng mía còi cọc liên tiếp hiện ra. Gặp ông Nguyễn Văn Thùy (thôn Tân Hiệp, xã Ninh Thượng) được biết, gia đình ông hiện có 5ha mía 9 tháng tuổi, nếu theo lịch còn khoảng 2 tháng nữa là thu hoạch, nhưng toàn bộ diện tích đều không phát triển được. Mọi năm vào thời điểm này, thân mía đã cao khoảng 1m, nhưng năm nay cây nào cao nhất chỉ mới được 3 lóng (khoảng 0,3m). Chỉ tay vào vạt mía đang xém lá, ông Thùy than vãn: “Mía cứ như thế này thì năm nay lỗ thê thảm. Cũng chăm bón như vụ trước, nhưng cây nào cũng teo tóp, vàng úa không lên được. Nếu cứ như thế này, cuối vụ chắc chỉ thu được cỡ 30 tấn/ha. Mùa trước đã lỗ, mùa này chắc lỗ gấp đôi. Tiền thuê nhân công, hơn trăm triệu tiền đầu tư của nhà máy không biết lấy gì để trả”.
Người dân đứng ngồi không yên vì mía vàng úa, chậm phát triển. |
Tình trạng mía còi cọc chậm phát triển diễn ra hầu hết ở những vùng mía của thị xã Ninh Hòa. Đi qua các xã Ninh Tân, Ninh Tây, Ninh Sim, Ninh Thượng… nơi đâu người nông dân cũng bồn chồn lo lắng. Thời điểm thu hoạch mía đã cận kề, nhưng cây mía phát triển èo uột, những vạt mía cứ úa vàng, chết dần chết mòn. Nhiều ruộng mía đã chết gần 50% diện tích. Bà Phạm Thị Chút (thôn Tân Khánh 2, xã Ninh Sim) cuốc bỏ những phần mía chết trên diện tích 5ha, nói: “Vụ trước gia đình tôi làm 10ha, nhưng lỗ quá nên vụ này chỉ làm 5ha. Tưởng đâu vụ này kiếm ít tiền để trả nợ, nhưng 6 tháng rồi mà cây mía không phát triển được, nơi thì vàng úa, chỗ thì chết. Những chỗ mía chết nhiều, gia đình đã phá bỏ để trồng đậu, may còn vớt vát được chút đỉnh. Năm nay chắc chắn sẽ thua lỗ hơn năm trước. Kiểu này rồi cũng phải bán bớt đất mía thì mới có tiền trả nợ”.
Đâu là nguyên nhân?
Nếu như những năm trước, giờ này bà con đã thôi chăm sóc thì năm nay, nhiều người vẫn còn phải lăn lộn ngoài đồng “tiếp sức” cho mía với hy vọng có thể nâng cao được phần nào năng suất. Qua trao đổi với nhiều hộ dân trồng mía, họ khẳng định năng suất, sản lượng mía trên địa bàn thị xã Ninh Hòa niên vụ 2014 – 2015 sẽ giảm mạnh.
Lý giải về nguyên nhân mía chậm lớn và bị chết, anh Trần Xuân Thiện (thôn Bắc, xã Ninh Tân) cho rằng, mía tại thị xã Ninh Hòa chủ yếu được trồng trên vùng bán sơn địa. Cây mía phát triển phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn nước trời, rất ít diện tích mía được chủ động tưới. Năm nay, thời điểm cây mía trổ chồi, đẻ nhánh, vươn lóng đều gặp thời tiết nắng hạn khiến cây không phát triển được. Bên cạnh đó, do trời không mưa nên việc chăm sóc, bón phân cho mía cũng không thực hiện được. Vì vậy, tuy nhiều ruộng mía chỉ còn 2 tháng nữa là thu hoạch, nhưng cây chỉ phát triển được 5 – 7 lóng thay vì 15 – 17 lóng như trước. Được biết, năm nay, gia đình anh Thiện trồng 6ha mía, hầu hết đều đã trồng được 7 – 8 tháng, nhưng đi khắp ruộng không có cây mía nào cao quá ngực. Viễn cảnh một niên vụ mía nữa thất bại đang đến rất gần. “Phá mía bây giờ không được mà để thì cầm chắc lỗ vốn. Thôi thì vớt vát được đồng nào hay đồng nấy, nếu tình hình này tiếp tục kéo dài, chắc sang năm tôi phải tính chuyện trồng cây khác để kiếm tiền trả nợ”, anh Thiện tâm sự.
Những ruộng mía đã 6 tháng tuổi nhưng cứ oặt ẹo không phát triển |
Góp thêm câu chuyện về nắng hạn khiến cây mía chết, anh Nguyễn Ngọc Dũng (thôn Trung, xã Ninh Tân) cho chúng tôi biết, hơn 1,5ha mía lưu gốc của gia đình anh đã chăm sóc được hơn 6 tháng nhưng chỉ cao chưa đến 0,5m. Không chỉ do nắng hạn, diện tích mía của gia đình anh còn bị sùng đất phá hoại đến 80% diện tích. Cây mía bị sùng đất cắn rễ, nguồn dinh dưỡng từ đất bị cắt nên lá vàng và khô dần, mía chết lúc nào không hay. “Ban đầu, tôi cứ nghĩ do hạn hán, mía thiếu nước nên như thế chứ đâu ngờ còn sinh thêm dịch bệnh khiến diện tích bị thiệt hại càng lớn hơn” – anh Dũng nói.
Ngoài sùng đất còn phát sinh các loại dịch bệnh khác. Trong đó, nguy hiểm nhất là bệnh trắng lá mía, do Phytolasma là tác nhân gây bệnh; hiện vẫn chưa có thuốc đặc trị, những diện tích bị nhiễm loại bệnh này chỉ còn nước cày bỏ để tránh lây lan. Ông Thái Tiến Dũng – Trưởng phòng Nguyên liệu Công ty Cổ phần Đường Ninh Hòa cho biết: “Qua khảo sát thực tế, bệnh phát sinh ở hầu hết các giống mía; mạnh nhất trong điều kiện nắng nóng kéo dài, trên những vùng đất khô cằn, thiếu nước, bón phân không đầy đủ, chế độ chăm sóc không đảm bảo. Đến nay, có 1.000ha trong tổng số 8.800ha mía nguyên liệu của Công ty tại Khánh Hòa bị nhiễm bệnh trắng lá mía. Theo dự tính, năng suất mía bình quân trong vùng nguyên liệu của Công ty năm nay chắc chắn sẽ thấp”.
Mong được trợ lực
Theo ông Đỗ Duy Phê, cán bộ phụ trách nông nghiệp của Phòng Kinh tế thị xã Ninh Hòa, trong số 11.800ha mía trên địa bàn thị xã Ninh Hòa thì có đến khoảng 2.000ha bị thiệt hại do sâu bệnh, nghiêm trọng nhất là bệnh trắng lá mía. Hầu hết diện tích còn lại do nắng hạn nên cây mía chậm phát triển. “Niên vụ mía này, ngoài 1.000ha mía ở gần các ao hồ, sông, suối chủ động được nguồn nước tưới có thể duy trì được năng suất hơn 53 tấn/ha như năm trước. Những diện tích còn lại phụ thuộc vào nguồn nước trời chắc chắn năng suất sẽ giảm khoảng 25 – 30%, những diện tích bị bệnh trắng lá năng suất còn thấp hơn nữa. Niên vụ 2014 – 2015, được dự báo tiếp tục là một niên vụ hết sức khó khăn đối với người nông dân trồng mía. Vì vậy, ngoài các chính sách của Nhà nước hỗ trợ cho nông dân bị thiệt hại do bệnh trắng lá mía (4 triệu đồng/ha mía bị thiệt hại hơn 70% diện tích, 2 triệu đồng/ha mía bị thiệt hại 30 – 70% diện tích) thì các nhà máy đường cũng nên có sự chia sẻ, hỗ trợ cho người nông dân để ổn định vùng nguyên liệu”, ông Phê nói.
Ông Thái Tiến Dũng – Trưởng phòng Nguyên liệu Công ty Cổ phần Đường Ninh Hòa cho biết: Công ty đang xây dựng kế hoạch để đầu vụ ép mía tập trung thu mua mía nguyên liệu từ vùng mía Đắk Lắk trước, vùng mía thị xã Ninh Hòa sẽ thu mua sau để bà con có thêm thời gian chăm sóc mía nhằm nâng cao sản lượng. Bên cạnh đó, để nâng cao năng suất, Công ty còn hỗ trợ thêm cho bà con về phân bón, công lao động. Không chỉ vậy, Công ty còn có chính sách bảo hiểm chữ đường, trợ giá mua mía đầu vụ để người trồng mía giảm bớt thiệt hại. |
Trong câu chuyện với chúng tôi, hầu hết các hộ trồng mía ở Ninh Tân, Ninh Sim, Ninh Thượng… đều cho rằng niên vụ mía sắp tới, nông dân trồng mía sẽ từ hòa đến lỗ vốn. Theo tính toán của anh Nguyễn Văn Toàn (xã Ninh Thượng), với những diện tích mía lưu gốc, số tiền đầu tư mất khoảng 30 – 35 triệu đồng/ha, mía tơ tiền đầu tư khoảng 50 – 55 triệu đồng/ha; bây giờ năng suất chỉ còn khoảng 30 – 35 tấn/ha, giá bán mía khoảng 860.000 đồng/tấn loại 10 chữ đường thì thua lỗ là đã rõ. Vì vậy, các hộ trồng mía rất mong được Nhà nước hỗ trợ, được các nhà máy đường chia sẻ khó khăn. “Điều khiến tôi lo lắng nhất là đã nhận đầu tư của Nhà máy Đường Ninh Hòa cho 6ha mía với hơn 120 triệu đồng, tới đây mía không đạt sản lượng sẽ lấy gì để bù vào? Chắc phải tính đến chuyện bán bớt đất mía để trả nợ rồi chuyển diện tích còn lại sang trồng cây khác có lợi hơn” – anh Toàn tâm sự.
Để xử lý diện tích mía bị bệnh trắng lá, Công ty Cổ phần Đường Ninh Hòa đã có thông báo về việc xử lý diện tích mía bị bệnh, trong đó khuyến cáo bà con tuyệt đối không sử dụng giống của những ruộng mía bị bệnh để trồng; riêng những diện tích bị thiệt hại dưới 50% nông dân cần tập trung chăm sóc, bón phân bổ sung, tưới nước kịp thời; diện tích bị thiệt hại hơn 50% nên cày phá bỏ ngay, luân canh một vụ cây họ đậu để cải tạo đất, trồng lại mía tơ vào cuối năm và có chính sách khuyến khích bằng tiền mặt, giảm lãi suất để bà con thực hiện.
Đi giữa vùng mía Ninh Hòa, nhìn những vạt mía đang úa tàn theo thời gian, chúng tôi hiểu người nông dân nơi đây đang phải đối mặt với một mùa vụ thất bát. Dù chính quyền thị xã và doanh nghiệp đang tìm mọi cách để trợ lực cho người dân, song tương lai về vụ mía 2014 – 2015 khá ảm đạm.
Bích La – Đình Lâm
Mấy năm nay, đã dăm bảy lần qua lại đường mòn Hồ Chi Minh, tôi đều vô cùng ấn tượng với quang cảnh đoạn qua huyện Nghĩa Đàn (Nghệ An). Tôi có cảm giác như đi qua vùng cao nguyên của Mỹ.
Những cánh đồng cỏ, ngô, cao lương, hướng dương… bát ngát mênh mông đến nỗi xe chạy mãi không hết.
Từ quốc lộ, nhìn xuống thung lũng, và những triền đồi hút tầm mắt, tôi ngạc nhiên khi thấy nhiều “tháp Eiffel” đổ chổng ngửa giữa nền xanh thẫm của cánh đồng. Tôi lái xe rẽ xuống sườn đồi và kinh ngạc nhận ra, đó là những cánh tay tưới tự động khổng lồ, trông như vật ngoài hành tinh.
Xe chạy mãi, xuyên qua cánh đồng cỏ, đồng ngô, cánh đồng hướng dương bát ngát… nhưng tuyệt nhiên chẳng thấy bóng người. Hình ảnh vắng vẻ rất khác ở những cánh đồng Bắc Bộ, nơi “chồng cày, vợ kéo, con trâu đi bừa”.
“Hai năm nữa, khi dự án thành công, hãy giết tôi”
Đang không biết hỏi ai, thì gặp một người đàn ông dáng nhỏ nhắn, mau miệng. Anh giới thiệu là Hoàng Văn Tạo, vốn là giám đốc của cái nông trường rộng tới 2.000 héc-ta, bao năm làm ăn… thua lỗ.
Anh Tạo kể rằng, nông trường 19-5 vốn nằm trên mảnh đất, mà các cụ có câu “Nam Đắk Lắk, Bắc Phủ Quỳ”, ý nói là đất rất tốt, toàn đất đỏ bazan rất dày, vốn do núi lửa hàng trăm triệu năm trước tạo thành.
Thế nhưng, nông trường đã trồng đủ các loại cây, nhưng rốt cục, đều thất bại. Cam Vinh trồng ở Nghĩa Đàn đã tạo nên thương hiệu cộm cán, nhưng rồi, giống cam quen đất, cứ suy thoái dần, cho đến ngày chết lụi, chua loét. Nông trường nhiều chỗ bỏ hoang.
Trang trại TH chả khác gì trang trại ở Mỹ |
Hồi anh Tạo quyết tâm đề xuất với lãnh đạo tỉnh chuyển đất nông trường cho trang trại bò sữa TH true MILK, nhằm biến nông trường thành những trang trại kiểu Mỹ, người dân vốn được nông trường giao đất đã viết “tâm thư” rải như truyền đơn dọa giết, ném xác anh xuống sông Sào.
Và, trước cả ngàn hộ dân, vốn gắn bó với anh như người nhà, anh tuyên bố: “Bà con có thể giết tôi, nhưng tôi chỉ xin hai điều: Một là, hai năm nữa khi dự án thành công hãy giết tôi . Hai là, sau khi giết, đừng ném xác tôi xuống sông Sào, mà hãy để gia đình đưa tôi về quê Yên Thành mai táng”.
Tôi hỏi anh Tạo: “Thế tình hình sau đó thế nào hả anh?”. Anh Tạo chỉ tay về hướng những cánh đồng mênh mông, bảo: “Chỉ mấy năm thôi, cái nông trường hoang hóa này đã biến thành trang trại hiện đại nhất thế giới.
Thay vì hàng ngàn công nhân làm việc, mà vẫn lỗ, vẫn không đủ ăn, thì bây giờ chỉ cần vài chục người làm việc, cùng hệ thống máy móc tự động, đã cho hiệu quả rất cao.
Nói ra thì khó tin, nhưng mỗi héc-ta cỏ, ngô, cũng cho doanh thu từ 500 triệu đến 1,5 tỷ đồng mỗi năm đấy nhà báo ạ. Chuyện này đúng là trong mơ, chứ không phải ngoài đời thực nữa”.
Tôi lại hỏi: “Thế công nhân nông trường và nhân dân mất đất thì sống ra sao?”. Anh Tạo bảo: “Thì họ vẫn được dành ra một khoảnh đất rộng để ở, lại có tiền đền bù mua chỗ khác rộng hơn, xây nhà khang trang hơn và thành công nhân nuôi bò, làm sữa, đâu phải vất vả nắng mưa nữa chứ”.
Đồng cỏ nguyên liệu cho bò |
Đi sâu vào cánh đồng rộng vài trăm héc-ta có cánh tay tưới khổng lồ, tôi gặp một cán bộ trẻ, giới thiệu là Đinh Bá Hùng, nhân viên vận hành cánh tay tưới.
Anh Hùng bảo: “Trước đây, để tưới cho vài chục ngàn héc-ta ngô, cỏ, cao lương, cần tới cả ngàn người làm việc, nhưng ở đây chỉ cần mỗi mình em thôi.
Mà em ở đây, hay ngồi Hà Nội uống cafe với anh, thậm chí ở bên Mỹ, chỉ cần có điện thoại kết nối Internet, em vẫn vận hành được cả hệ thống máy móc tưới chuẩn mực cho hàng ngàn héc-ta cao lương, ngô, cỏ mombasa…của trang trại”.
Điều anh Hùng nói là sự thực hiện hữu trước mắt, mà tôi ngỡ như trong phim viễn tưởng.
Mỗi cánh tay tưới có chiều dài tới 500m, gồm nhiều đoạn khớp nối. Mỗi đoạn khớp có hai bánh xe, to như bánh xe ô tô tải, cùng một mô tơ vận hành và hệ thống vi tính truyền dữ liệu.
Hệ thống vi tính sẽ tính toán độ ẩm và tiến hành phun nước. Thậm chí, nếu bánh xe gặp vật cản, cánh tay sẽ co lại, hoặc nâng lên và vòi phun từ cánh tay bên cạnh sẽ điều hướng nước về phía cánh tay bị liệt để tưới giúp.
Với cánh tay dài 500m, quay một vòng 360 độ, sẽ tưới được cả triệu mét vuông, tương đương với 100 héc-ta đồng ruộng, thay thế cho cả trăm người làm việc đổ mồ hôi trong cái nắng chang chang xứ Nghệ.
Anh Hoàng Văn Tạo càng khiến tôi kinh ngạc hơn, khi bảo rằng, toàn bộ trang trại rộng cả chục ngàn héc-ta ở Nghĩa Đàn, đều được vận hành bằng máy móc, trồng theo phương pháp sạch, an toàn tuyệt đối của đất nước Israel, không phải để nuôi người, mà là để… nuôi bò.
Nói rồi, anh Tạo rủ tôi vào trang trại bò sữa TH true MILK, cách đó không xa. Anh dẫn tôi vào gặp chuyên gia dinh dưỡng người nước ngoài, để tìm hiểu về giống bò sướng như hoàng đế, ở đất nước còn nghèo này.
“Hoàng hậu” ăn 850 tấn thức ăn/ ngày
Ngôi nhà nhỏ, khá khiêm tốn, nằm ngay cạnh những tòa ngang dãy dọc là trung tâm chỉ huy, giám sát việc chế biến thức ăn. Chuyên gia dinh dưỡng Hanan Saggi, người Israel, là chuyên gia hàng đầu thế giới về thức ăn cho bò, khá gần gũi, hay chuyện.
Hanan Saggi đã ở Việt Nam được 4 năm. Hồi 26 tuổi, ông đã là giám đốc một trung tâm thức ăn cho bò ở Israel, nên đến nay, đã có mấy chục năm kinh nghiệm.
Hanan Saggi giới thiệu hệ thống sản xuất thức ăn tự động |
Cách đây 4 năm, Hanan Saggi đang quản lý nhà máy chế biến thức ăn cho bò sữa ở Thái Lan, thì nghe nói ở Việt Nam có một dự án nuôi bò sữa và người Việt Nam có khát vọng biến nó thành dự án hàng đầu thế giới.
Mặc dù khi đó, chưa biết Việt Nam nằm ở đâu trên bản đồ thế giới, nhưng Hanan Saggi đã tình nguyện là người mở đường.
Đến Nghĩa Đàn, Hanan Saggi vẫn không hết kinh ngạc, thậm chí có chút sợ hãi, bởi ông chưa bao giờ vận hành một trang trại lớn như vậy, hàng mấy chục ngàn héc-ta, với vài chục ngàn con bò sữa và tương lai là hàng trăm ngàn con.
Mặc dù ở Israel, Thái Lan, chỉ có những trang trại nhỏ, chỉ bằng một phần nhỏ trang trại TH, nhưng Hanan Saggi vẫn rất tự tin, bởi ông có quá nhiều kinh nghiệm quản lý, chế biến thức ăn cho bò. Ngoài ra, đất đai Việt Nam màu mỡ hơn Israel cả trăm lần, nên không có lý gì mà không thành công.
Hanan Saggi mời tôi vào phòng điều khiển tự động. Thật ngạc nhiên khi việc chế biến thức ăn cho bò cũng… tự động. Thật khác xa so với kiểu chăm trâu, bò ở Việt Nam, là chỉ cần thả chúng ra đồng cho tự kiếm ăn, hoặc nhốt chúng vào chuồng, rồi tống cho bó cỏ, bó rơm, như hàng ngàn năm qua.
Những đống thức ăn ủ chua to như quả núi |
Có tới 12 loại khẩu phần thức ăn cho bò, được máy tính tự động phối trộn. Bò mới sinh, bò đang trưởng thành, bò đang cho sữa, rồi mỗi mùa… là một khẩu phần ăn khác nhau. Có 3 loại thức ăn chính, gồm nhóm thô xanh (cao lương, ngô, rơm, ngọn mía, cỏ mombosa, cỏ alfalfa nhập khẩu…), tinh bột và khoáng chất.
Các loại thức ăn này sẽ được máy móc thu gom từ cánh đồng, đưa vào xưởng và được nghiền, cắt tại chỗ. Máy xúc sẽ đổ các loại thức ăn vào máy trộn khổng lồ.
Những chiếc máy trộn cũng là một chiếc máy tính khổng lồ, tính toán chính xác gần như tuyệt đối hàm lượng các loại. Chỉ khi các thông số về hàm lượng nguyên liệu đầu vào chính xác nó mới vận hành, còn không chính xác, nó báo về trung tâm và chỉ rõ nguyên nhân, tìm ra người làm sai quy trình.
Chuyên gia Hanan Saggi dẫn tôi vào hệ thống xưởng chế biến thức ăn. Có lẽ, dù trí tưởng tượng phong phú nhất, tôi cũng không thể mường tượng ra cảnh chăm sóc bò lại cầu kỳ như vậy.
Hanan nếm cả thức ăn của bò |
Cả một chuỗi hệ thống máy móc chế biến, để thức ăn được dồn về khu vực phối trộn, ủ chua. Có rất nhiều “căn buồng” khổng lồ, rộng cả ngàn mét vuông, chứa đống thức ăn to như quả núi. Những “quả núi” thức ăn được ủ kín bằng tấm bạt khổng lồ, che mưa, nhưng hấp thụ nhiệt, để lên men cho thức ăn.
Hanan Saggi bốc một nắm thức ăn trộn mật mía, đã lên men, đưa lên mũi ngửi, thậm chí nhấm nháp một ít và gật gù ra vẻ hài lòng. Giời ạ, thức ăn cho bò mà cầu kỳ đến như thế, thì bò khác gì hoàng đế.
Hanan Saggi bảo: “Chỉ cần nắm cỏ, là con bò có thể sống được, thậm chí cho sữa, nhưng để chúng ra nhiều sữa và sữa sạch, chất lượng cao, thì thức ăn cho chúng phải được sản xuất theo đúng quy trình kỹ thuật. Thức ăn chiếm tới 70% chi phí và nó quyết định sự thành bại của dự án.
Chính vì đảm bảo và tuân thủ tuyệt đối quy trình sản xuất thức ăn và chăm sóc bò của Israel, nên ngay năm đầu tiên, đàn bò ở trang trại TH đã cho 10.000 lít sữa/năm/con (trung bình 30 lít sữa/con/ngày), gần đạt sản lượng yêu cầu.
Tôi hỏi: “Mỗi ngày đàn bò gần 45.000 con ăn hết bao nhiêu thức ăn?”, chuyên gia Hanan Saggi cung cấp một thông tin kinh ngạc hơn nữa: “Mỗi ngày chúng tôi phải cung cấp đúng 850 tấn thức ăn.
Chính vì lượng thức ăn tiêu thụ khổng lồ như thế, nên chỉ có thể áp dụng một phần mô hình phối hợp với người nông dân thôi. Nguyên liệu đầu vào, chúng tôi phải đảm bảo tự chủ 90% và phải lên kế hoạch chi tiết trước hàng năm trời.
Đó cũng là lý do tại sao chúng tôi phải xây dựng những nông trang trồng cỏ, lương thực rộng tới hàng chục ngàn héc-ta và tương lai là hàng trăm ngàn héc-ta”.
Máy trộn thức ăn tự động |
Hanan Saggi cũng tiết lộ thêm rằng, chỉ riêng tiền chi cho việc mua rơm của nhân dân quanh vùng, để bổ sung vào thức ăn cho bò, cũng lên đến 20 tỷ đồng mỗi năm. Sau này, ông Lê Hồng Sơn, Chủ tịch huyện Nghĩa Đàn tiết lộ một thông tin thú vị, ấy là, riêng tiền nông dân bán rơm cho đàn bò, cũng bằng một nửa nguồn thu ngân sách của huyện!
Từ chiếc máy phối trộn thức ăn tự động, thức ăn được đưa vào những chiếc xe đặc biệt, mà cái bánh của nó, cũng phải cao gấp rưỡi người lớn. Cả Việt Nam chỉ có vài chục chiếc ở đây, phục vụ đàn bò. Thùng đựng thức ăn và buồng lái xe cũng được kết nối điện tử.
Hanan Saggi cho biết, đây là xe rải thức ăn. Chiếc xe sẽ tự động phân phối thức ăn cho đàn bò theo điều khiển của trung tâm. Nếu lái xe đi nhầm luồng, tức không đúng đối tượng phục vụ, máy tính sẽ tự động khóa vòi xả thức ăn và thông báo đến lái xe. Công nghệ hiện đại nhất thế giới, có lẽ cũng chỉ đến mức thế này mà thôi.
Chỉ ước chồng chăm mình như mình đã chăm… bò
Rời trung tâm sản xuất thức ăn thức ăn, Hanan Saggi dẫn chúng tôi đến nhà máy sản xuất nước cho bò. Tiếp đón chúng tôi, là Micheal David, kỹ sư đẹp trai như tài tử điện ảnh.
Nhà máy nước khá nhỏ, nhưng công suất lên đến 3.000 mét khối/ngày. Những chiếc máy chạy ro ro, hút nước từ đập chứa nước của sông Sào để lọc thành nước tinh khiết.
Micheal David cho biết, hồi được giao nhiệm vụ sản xuất nước sạch, anh đã đi khắp Việt Nam để tìm công nghệ. Anh đã lấy nước tinh khiết nhất, mà người Việt dùng để uống trực tiếp, đem đi phân tích, song vẫn không đạt chất lượng.
Micheal David là kỹ sư vận hành nhà máy nước |
Không có cách nào khác, Micheal David buộc phải làm công việc cực chẳng đã, đó là bê nguyên hai nhà máy nước, mỗi cái trị giá cả triệu USD từ Israel sang Việt Nam.
Nhà máy nước mi ni này sử dụng công nghệ lọc nước Amiad hiện đại nhất thế giới. Nước từ nhà máy chảy ra, mọi người hứng uống trực tiếp, không cần đun sôi.
Hai nhà máy nước này có nhiệm vụ sản xuất nước để… tắm cho bò! Cứ cái tiêu chuẩn ấy mà suy ra, thì đàn bò ở trang trại TH được tắm táp bằng thứ nước sạch hơn cả nước máy dùng để ăn uống của người dân Việt Nam sống ở đô thị!
Chúng tôi lên xe, chạy theo chiếc xe khổng lồ chở thức ăn cho đàn bò. Hanan Saggi bảo, cứ đúng giờ đã định, các xe chở thức ăn phải có mặt ở chuồng bò. Thức ăn được rải cho bò phải chính xác từng phút, thậm chí là từng giây. Nếu lái xe chậm 2 phút so với quy định, sẽ bị phạt nặng, thậm chí bị đuổi việc. Đàn bò ăn sai giờ, sẽ ảnh hưởng tới sản lượng sữa.
Con đường nhựa nhấp nhô trên những triền đồi, dẫn chúng tôi đến những khu chuồng trại khổng lồ, nằm dưới những thung lũng mướt mát cỏmombosa, mía mật.
Máy rải thức ăn tự động cho bò |
Xe dừng ở Trại bò sữa số 3 của Cụm trại số 1. Trại bò sữa số 3 có 15 chuồng, với khoảng gần 6.000 con bò sữa. Mỗi chuồng có đúng 500 con.
Một chị công nhân chăm bò bảo: “Ngày trước, thấy một trại có 501 con, vị chuyên gia Israel đã nhất nhất yêu cầu phải dắt một con ra ngoài. Chưa có trại mới, con bò phải đứng ngoài trời phơi nắng, phơi mưa, nhìn thương rớt nước mắt.
Em nghĩ, trại rộng cả chục ngàn mét vuông, có thêm một con hay chục con nữa cũng không chật chội gì, nhưng người nước ngoài là vậy, họ cứ đúng nguyên tắc mà làm. Làm việc với họ, ngoài kiến thức chuyên môn, còn học được tính nguyên tắc tuyệt đối”.
Điều thú vị nữa, là từ những chiếc loa hiện đại trên các cột sắt, phát ra tiếng nhạc cổ điển réo rắt, du dương. Những bản nhạc của Beethoven, Mozart khiến đàn bò có vẻ hưng phấn, thân thể đu đưa theo tiếng nhạc.
Anh Lưu Hoài Nam – Trại trưởng trại bò số 3 bảo: “Các chuyên gia Israel đã nghiên cứu kỹ và phát hiện ra rằng, nếu được nghe một số bản nhạc cổ điển của các nhà soạn nhạc nổi tiếng thế giới, bò sẽ cho sữa nhiều hơn vài phần trăm”.
Những nàng bò ở TH được chăm sóc như bà hoàng |
Bò sữa của trang trại TH được nhập khẩu từ những quốc gia có ngành công nghiệp sản xuất sữa lớn nhất thế giới như Úc, NewZealand, Mỹ… và đều có phả hệ rõ ràng. Và để chúng cho sữa, thì bò cái phải mang bầu và sinh đẻ quanh năm. Vì thế, tinh trùng cũng phải nhập khẩu từ giống bò cao sản.
Bọn bò sữa ở các trại được công nhân và máy móc chăm sóc chả khác gì thượng đế. Chúng được tắm táp sạch sẽ, được sấy khô, được chải lông óng mượt. Điều đặc biệt, công nhân chăm sóc bò phải ân cần, chu đáo, không được làm chúng hoảng sợ, thậm chí không được cáu gắt, mắng mỏ chúng.
Chị Lê Thị Đàn, công nhân trại bò nói vui: “Bọn em vẫn nói đùa với nhau rằng, nhìn cảnh chăm sóc đàn bò mà thấy… tủi thân. Chỉ ước được một ngày chồng chăm bẵm mình như mình chăm bò mà thôi”.
Hệ thống chuồng trại lúc nào cũng phải đảm bảo sạch bóng, không được có mùi hôi thối của phân. Hệ thống điều chỉnh nhiệt độ cũng là tự động, làm mát vào mùa hè, ấm vào mùa đông.
Cũng theo anh Lưu Hoài Nam, mỗi con bò được gắn một con chíp ở chân để nhận dạng, đồng thời kiểm soát các hoạt động hàng ngày. Con chíp này sẽ phát hiện ra bệnh, đặc biệt là bệnh viêm tuyến vú, bệnh thường gặp ở bò, có sức lây lan rộng và nhanh. Con chíp sẽ thông báo đến máy tính và lập tức cách ly bò bệnh khỏi đàn.
Việc chăm bẵm bò cầu kỳ, đúng tiêu chuẩn kỹ thuật, sẽ cho ra nguồn sữa tốt |
Các con chíp truyền dữ liệu liên tục về trung tâm quản lý. Hệ thống quản lý điện tử tự động sẽ cập nhật, tổng hợp, phân tích và giúp các chuyên gia đưa ra chiến lược chăn nuôi, phỏng đoán trước sản lượng sữa của bò, kế hoạch luân chuyển và kế hoạch dinh dưỡng lâu dài cho từng con bò.
Những chú bò mà thường ngày tôi chỉ nhìn thấy trên tivi, rất ngộ nghĩnh, rất biết vâng lời, khi rồng rắn đi vào hệ thống vắt sữa tự động, sau khi được tắm mát, sấy khô, lau sạch. Tiếng nhạc khiến chúng đung đưa cơ thể, tiếng máy vắt sữa chạy ro ro, hút 30-40 lít sữa từ bầu vú bò cái bơm vào hệ thống ống lạnh để chuyển ngay đến nhà máy.
Người Việt được dùng sản phẩm sữa sạch, nguyên chất tuyệt đối – đó là mong ước của người đàn bà quyền lực và bí ẩn Thái Hương, bà chủ của Ngân hàng Bắc Á và Dự án bò sữa TH true MILK.
» Người dùng hoàn toàn yên tâm với sản phẩm sữa Việt » Chi ngàn tỷ nuôi bò thắng lớn: Bầu Đức không ‘nổ’? » Mạnh tay chi nghìn tỷ, bầu Đức đi nuôi bò |
Phạm Ngọc Dương
Sẽ có “sóng to gió dữ” trên thị trường cà phê?
Nguyễn Quang Bình
Mới đầu vụ, giá cà phê tăng rồi giảm mạnh. Liệu đấy là đợt gây nhiễu để các nhà đầu cơ đưa hàng tồn kho vụ cũ sang treo trên sàn kỳ hạn? Nên ước lượng cà phê thế giới tiêu thụ từ nước ta để chuẩn bị cho những chao đảo sắp tới của thị trường.
Biểu đồ 1: Diễn biến giá đóng cửa sàn kỳ hạn robusta Ice đầu niên vụ 2014/15 (tác giả tổng hợp) |
Tại sao giá xuống?
Sau một đợt trượt giá dài và rớt sâu sau khi chạm đỉnh 42 triệu đồng/tấn lập được cách nay nửa tháng, giá cà phê nguyên liệu ở thị trường nội địa trên các tỉnh Tây Nguyên đến sáng nay 25-10 chỉ còn 38,5 triệu đồng/tấn, mất 2,3 triệu đồng/tấn chỉ sau một tuần và giảm cả thảy 3,5 triệu đồng/tấn so với hai tuần trước đó.
Như đã được tính toán trước, mũi dùi từ hai hướng đã đâm thủng và làm xì quả bóng giá đang tăng căng ngon trớn trước đây.
Tin mưa đến đều và nhiều bắt đầu từ cuối tuần này kéo dài đến hết tháng 10 trên toàn vùng cà phê Brazil, nước sản xuất và xuất khẩu cà phê hàng đầu thế giới, đã làm nguội nhanh các kỳ hạn sàn cà phê dù mới chỉ trước đó mấy ngày nói trời Brazil vừa khô vừa nóng! Đối với cây cà phê Brazil, thường những trận mưa mùa hè vào tháng 10 là hết sức cần thiết cho các đợt ra hoa. Năm nay, đến nửa đầu tháng này vẫn chưa có mưa, thị trường lo ngại cho sản lượng niên vụ tới nên đã đẩy giá sàn arabica tăng mạnh.
Ăn theo tin thời tiết, các quỹ đầu cơ tài chính đã bán thanh lý các hợp đồng mua khống trên sàn kỳ hạn arabica Ice New York. Sau khi đã tích lên mức cao kỷ lục với 50.032 hợp đồng, tương đương với 852.545 tấn mua khống trên sàn arabica tính đến hết ngày chốt con số báo cáo định kỳ hàng tuần vào ngày thứ ba 14-10, đầu cơ đã nhanh nhẩu bán tháo. Giá đóng cửa arabica Ice đã từ 225,75 xu/cân Anh (cts/lb) vào ngày 15-10 xuống chỉ còn 195,75 cts/lb hết ngày 24-10, giảm 30 cts/lb tương đương với trên 660 đô la/tấn.
Giá kỳ hạn robusta Ice cũng rớt theo nhưng may mắn không nhiều như arabica. Giá robusta Ice phiên thứ Sáu 24-10 đóng cửa chỉ còn 2.028 đô la/tấn, giảm 101 đô la/tấn so với tuần trước nhưng mất 166 đô la/tấn so với đỉnh tháng này.
Thị trường sẽ sóng to gió dữ?
Người kinh nghiệm thương trường cà phê cho rằng ít khi thấy giá tăng giảm mạnh ở dịp đầu mùa như thế này. “Có thể phải đến giữa tháng 11-2014, nhiều nơi ở nước ta mới có hàng ra thị trường, song dao động giá nội địa và kỳ hạn kiểu như vậy sẽ làm chùn tay các nhà xuất khẩu,” giám đốc một công ty xuất khẩu cà phê tại tỉnh Đắc Lắc cho biết.
“Có thể đây là chiêu trò của một vài tay đầu cơ muốn đẩy giá tăng rồi đưa giá xuống lại nhanh, người bán sẽ cứ nhắm mức cao đầu mùa 42 triệu đồng/tấn làm kỳ vọng, và chỉ bán khi giá đạt mức ấy…Trong khi đó, đầu cơ sẽ âm thầm chuyển hàng từ các kho ngoại quan đi qua các kho thuộc sàn kỳ hạn để tích trữ hay giao thẳng đến người mua mà không gặp trở ngại cạnh tranh nào,” một chuyên gia nhận định tình hình như thế.
Ước tồn kho đạt chuẩn của sàn robusta nay mai sẽ có chừng 200.000 tấn (hiện nay số thực là 120.000 tấn) cộng với sàn arabica trên 140.000 tấn, chủ yếu trong tay đầu cơ. Một khi đủ túc số tồn kho, họ sẽ tìm cách khuynh đảo giá hai sàn lúc chao bên này, lúc đảo bên kia, khuấy động thị trường để có lợi cho bản thân mình.
Thế giới tiêu thụ bao nhiêu cà phê Việt Nam?
Vụ 2014/15 mới bắt đầu chưa tròn tháng mà thị trường đã bày ra khá nhiều rủi ro. Giá tăng giảm thất thường ngay ở thời điểm đầu vụ dễ trở thành cái bẫy vì nếu như giá thấp không bán hàng để chờ giá cao hơn, khả năng thị trường nội địa sẽ có lúc bị ứ hàng, từ đó gây sức ép bán ra làm giá xuống mạnh hơn. Còn nếu bán quá mức thì tạo điều kiện cho đầu cơ ghim hàng khống chế thị trường. Thường, khi thị trường bị khống chế, người sản xuất thiệt phần nhiều.
Câu hỏi được đặt ra là mỗi tháng thế giới tiêu thụ bao nhiêu cà phê của riêng nước ta? Theo Tổng cục Thống kê, trong niên vụ 2014/15, xuất khẩu cà phê nước ta đạt 1.641.700 tấn và niên vụ 2012/13 được 1.423.300 tấn. Như vậy, tổng lượng thực xuất từ nước ta qua hai năm liền là 3.065.000 tấn. Tính đến ngày cuối vụ trước 30-9-2014, tồn kho robusta thuộc sàn ở mức 96.930 tấn. Cứ cho rằng, trong lượng tồn kho robusta đạt chuẩn của sàn kỳ hạn ta chiếm phần nhiều, tức 65.000 tấn.
Với cách tính toán trên, con số tiêu thụ thực tế hàng cà phê Việt Nam trên thế giới trong vòng hai năm liên tiếp là 3 triệu tấn cộng với tồn kho chưa sử dụng trên sàn là 65.000 tấn, hay hàng tháng 125.000 tấn, giảm so với trước đây chừng 5.000-10.000 tấn/tháng.
Vừa qua, có tin nói rằng Hiệp hội Cà phê & Ca cao Việt Nam sẽ đề nghị Chính phủ cho phép tạm trữ 200.000 tấn để hỗ trợ giá cho nông dân. Chương trình này xem ra hợp thời nếu nước ta được mùa vì chỉ cần bảo đảm cung ứng cho thế giới 1,5 triệu tấn cho 12 tháng trước mắt còn trong trường hợp mất mùa, giá kỳ hạn sẽ được hỗ trợ do yếu tố một cách tự nhiên do lực bán yếu từ nước ta.
Tuy nhiên, thời điểm thực hiện chương trình tạm trữ cần phải đúng điểm rơi và nhanh chóng, nếu không, nó sẽ là con dao hai lưỡi, có lợi cho đầu cơ phần nhiều vì họ đang tích trữ sẵn lượng tồn kho cà phê khá lớn.
Khoảng 4 năm trở lại đây, người trồng tiêu thắng lớn vì thời tiết thuận lợi, giá tiêu ở mức cao (khoảng 180.000-200.000 đồng/kg). Trong khi đó, một số loại cây trồng khác cho thu nhập thấp, khiến nhiều hộ đổ xô sang trồng tiêu và tình trạng này làm cho diện tích trồng tiêu tăng lên nhanh chóng, phá vỡ quy hoạch phát triển ngành hồ tiêu của tỉnh, đồng thời tăng nguy cơ rủi ro về mất cân đối cung cầu.
ảnh minh họa
Thay vì trồng tiêu ồ ạt, nông dân cần áp dụng khoa học kỹ thuật, nâng cao năng suất và chất lượng. Trong ảnh: Ông Vũ Văn Nghĩa, ấp Tân Thành, xã Quảng Thành (huyện Châu Đức) đã cải tạo vườn tạp, đưa khoa học kỹ thuật vào trồng và chăm sóc cây tiêu đạt năng suất cao.
Tiềm ẩn nhiều rủi ro
Theo ông Lê Tuấn Quốc, Giám đốc Sở NN-PTNT, những năm 2011-2014 là giai đoạn phát triển mạnh mẽ nhất của ngành hồ tiêu Việt Nam nói chung và BR-VT nói riêng. Trong thời gian này, nhiều mặt hàng xuất khẩu nông sản bị sa sút, giá giảm, nhưng ngành hồ tiêu vẫn tăng trưởng mạnh. Kéo theo đó, các nhà vườn đã chặt bỏ những vườn cây cho thu nhập thấp như cao su, cà phê, điều… để trồng tiêu. Việc gia tăng nhanh diện tích vườn tiêu đang phá vỡ quy hoạch cây trồng của tỉnh và tiềm ẩn nhiều nguy cơ về sâu bệnh, giá cả không ổn định… mà nông dân phải đối mặt. Theo Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam, diện tích trồng tiêu cả nước đã tăng lên hơn 62.000ha, vượt xa quy hoạch của Bộ NN-PTNT vừa phê duyệt là đến năm 2020, tầm nhìn đến 2030 duy trì ổn định ở mức 50.000ha.
Niên giám thống kê năm 2012 cho thấy, toàn tỉnh BR-VT có hơn 8.100ha tiêu, cung cấp cho thị trường khoảng 160.000 tấn/năm. Khoảng 3 năm trở lại đây, diện tích trồng tiêu đã tăng rất nhanh. Chỉ tính riêng huyện Châu Đức hiện đã có gần 5.400ha, trong đó diện tích tiêu cho thu hoạch hơn 5.000ha. Theo đánh giá của Chi hội Hồ tiêu BR-VT, việc phát triển ồ ạt diện tích cây tiêu trên địa bàn tỉnh trong giai đoạn này đang có nguy cơ phá vỡ quy hoạch phát triển cây tiêu. Điều đó khiến ngành nông nghiệp khó kiểm soát về diện tích, dịch bệnh, ảnh hưởng đến việc tái cơ cấu ngành nông nghiệp. Việc đua nhau loại bỏ cây trồng kém hiệu quả để chuyển sang trồng tiêu tiềm ẩn nhiều rủi ro, bởi tiêu là cây trồng khó tính và đòi hỏi vốn đầu tư lớn. Mặt khác, việc chạy theo giá cả mà phát triển ồ ạt vườn tiêu sẽ dẫn đến tình trạng cung vượt cầu và nguy cơ “trồng rồi chặt” tái diễn sẽ tác động xấu đến đời sống của người trồng tiêu.
Ông Nguyễn Minh Tiên (bìa trái), ấp Kim Bình, xã Bình Giã, huyện Châu Đức đang chia sẻ kinh nghiệm chăm sóc vườn tiêu hiệu quả. |
Bà Nguyễn Thị Ba, một hộ trồng tiêu tại xã Sông Xoài (huyện Tân Thành) cho biết, thời gian gần đây đã xuất hiện bệnh chết nhanh trên cây tiêu, gây thiệt hại cho nông dân và cơ quan chức năng vẫn chưa tìm ra nguyên nhân để phòng trừ. Mặc dù áp dụng kỹ thuật canh tác của ngành nông nghiệp hướng dẫn, nhưng từ năm 2013 đến nay vườn tiêu của bà đã xảy ra hiện tượng chết nhanh, lan ra trong vườn tiêu 8 sào mà chưa có cách khắc phục hiệu quả. Theo ghi nhận, hiện tượng vàng lá rồi héo cả trụ tiêu đã xảy ra trên địa bàn tỉnh, nhưng chưa có giải pháp phòng trừ hiệu quả.
Tìm hướng canh tác bền vững
Theo khuyến cáo của Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam, nông dân không nên chạy theo giá cả mà phát triển ồ ạt diện tích trồng tiêu, bởi sẽ dẫn đến tình trạng cung vượt cầu, kéo theo giá tiêu sẽ giảm. Thay vì phát triển ồ ạt, người trồng tiêu cần tìm hướng phát triển bền vững cho cây tiêu theo phương pháp thực hành sản xuất nông nghiệp tốt (VietGAP), để tạo ra sản phẩm chất lượng cao, có thương hiệu bền vững.
Ông Nguyễn Minh Tiên (ấp Kim Bình, xã Bình Giã, huyện Châu Đức), một hộ có kinh nghiệm trồng tiêu từ năm 1995 cho biết: Năm 1995 với diện tích ban đầu là 0,2ha, đến nay gia đình ông đã có 2,5ha tiêu đang cho thu hoạch. Chỉ tính riêng vụ tiêu 2013-2014, gia đình ông thu được 12 tấn. Ông Tiên tính toán, sau khi trừ chi phí, mỗi ha tiêu đang cho trái (năm thứ 5), với giá bán ở mức 190.000 đồng/kg như hiện nay có thể thu lợi khoảng 800 triệu đồng. Theo kinh nghiệm của ông Tiên, để cây tiêu phát triển và cho năng suất cao, mùa mưa cần chú ý đến vấn đề thoát nước nhằm phòng bệnh chết nhanh. Khi bón phân, nên tăng cường sử dụng phân hữu cơ, vi sinh để tăng tuổi thọ cho cây tiêu. Việc sử dụng phân hóa học phải cân đối, tránh tình trạng bón thừa. Người trồng tiêu phải chủ động trong việc phòng bệnh, coi biện pháp phòng ngừa bệnh là chính. Theo đánh giá của Trạm Bảo vệ thực vật huyện Châu Đức, mô hình trồng tiêu của ông Nguyễn Minh Tiên rất đáng được học tập và nhân rộng. Vườn tiêu này được chia thành những lô trồng riêng biệt từ 100-150 trụ với hệ thống tưới, tiêu hợp lý.
Giá tiêu tăng cao khiến người dân phá bỏ những vườn cây hiệu quả thấp để trồng tiêu. Trong ảnh: Vườn điều 0,5ha của ông Nguyễn Văn Tự, xã Suối Nghệ (huyện Châu Đức) đang bị phá bỏ để trồng tiêu. |
Trao đổi với bà con nông dân canh tác cây tiêu trên địa bàn huyện Xuyên Mộc do Sở KHCN tổ chức mới đây, tiến sĩ Nguyễn Đăng Nghĩa, Giám đốc trung tâm nghiên cứu đất – phân bón và môi trường phía Nam thuộc Viện thổ nhưỡng và nông hóa cho rằng, việc nông dân ồ ạt trồng tiêu khó tránh khỏi những rủi ro về dịch bệnh, thị trường, giá bán có thể xảy ra trong thời gian tới. Vì vậy, người trồng tiêu cần quan tâm đến quy trình sản xuất hiệu quả và thân thiện với môi trường.
Tiêu là cây trồng đang đem lại hiệu quả kinh tế cao nhất trong các loại cây trồng. Diện tích cây trồng khác kém hiệu quả đang được thay thế bằng cây tiêu và diện tích trồng mới cây tiêu đã tăng nhanh trong khoảng 2 năm nay. Để vườn tiêu trồng mới phát triển tốt, Chi Cục bảo vệ thực vật tỉnh khuyến cáo nông dân chỉ trồng mới trên những nền đất có điều kiện thuận lợi; chọn giống tiêu phù hợp, mật độ trồng và hệ thống tưới tiêu cần hợp lý.
Bộ NN-PTNT vừa phê duyệt Quy hoạch phát triển ngành hồ tiêu đến năm 2020, tầm nhìn đến 2030 nhằm tăng năng suất và giá trị xuất khẩu. Mục tiêu của quy hoạch này là duy trì diện tích trồng tiêu ở mức 50.000ha, năng suất đạt 30tạ/ha và sản lượng đạt 140.000 tấn. BR-VT là một trong 6 tỉnh được quy hoạch là vùng trồng tiêu trọng điểm, diện tích quy hoạch của BR-VT là 7.000ha.
Theo đánh giá của Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam (VPA), trong 3 năm qua ngành hồ tiêu có bước phát triển vượt bậc, nhiều hộ trồng tiêu trở nên giàu có. Tuy nhiên, sản phẩm tiêu xuất khẩu của Việt Nam đang đứng trước thách thức, đòi hỏi của thị trường về chất lượng, an toàn thực phẩm. Nếu sản xuất canh tác tự phát, lạm dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật thì nguy cơ xấu về sản xuất và thương mại là rất lớn.
Không chỉ là nông dân sản xuất kinh doanh giỏi của tỉnh, những hội viên được đề cử tham gia xét chọn “Nông dân Việt Nam xuất sắc 2014” còn có nhiều đóng góp trong phong trào xây dựng hội, giúp đỡ người nghèo tại địa phương.
Làm kinh tế giỏi
Ở xã Ninh Thượng (thị xã Ninh Hòa, Khánh Hòa), hầu như ai cũng biết lão nông làm kinh tế giỏi Huỳnh Văn Giáo. Tuy là người ở địa phương khác (xã Ninh Bình, thị xã Ninh Hòa), nhưng khi chứng kiến hàng chục héc-ta đất hoang hóa, cỏ mọc um tùm, không được người dân xã Ninh Thượng sản xuất, ông Giáo đã mạnh dạn bỏ công sức, tiền của để cải tạo, khai phá và biến mảnh đất khô cằn thành đất trồng mía. Đến nay, gia đình ông Giáo có gần 50ha mía, thu lãi hàng năm hơn 1 tỷ đồng. Nhiều năm nay, ông luôn được Hội Nông dân các cấp bình chọn là nông dân sản xuất kinh doanh giỏi. Năm 2012, ông được Thủ tướng Chính phủ tặng bằng khen về thành tích trong phong trào nông dân thi đua sản xuất kinh doanh giỏi giai đoạn 2007 – 2011.
Ở tuổi 36, anh Cao Văn Sang (xã Sơn Bình, huyện Khánh Sơn) đã là ông chủ trẻ của trang trại sầu riêng rộng hơn 10ha. Anh là tấm gương cho nhiều người học hỏi về sự mạnh dạn và sáng tạo trong làm kinh tế. Do sầu riêng là cây trồng lâu năm nên trong trang trại của mình, anh Sang phát triển thêm các loại cây ăn quả như: chuối, quýt, cam, chanh, măng cụt… để lấy ngắn nuôi dài. Anh Sang cho biết: “Để có nước tưới cho trang trại rộng lớn, tôi đã kéo nước từ thượng nguồn về và đầu tư thêm công nghệ tưới nhỏ giọt tới từng gốc cây. Hệ thống nước tự chảy và công nghệ tưới tiết kiệm đã giúp tôi giảm được khoản chi phí sản xuất rất lớn”. Mỗi năm, trang trại của anh Sang đem lại thu nhập hơn 2,1 tỷ đồng.
Anh Cao Văn Sang chăm sóc vườn sầu riêng. |
Không có đất sản xuất, vợ chồng ông Trần Xuân Hoàng (xã Cam Tân, huyện Cam Lâm) đã từng phải thuê đất để trồng mía. Từ việc trồng xen canh giữa mía và mì, chịu khó làm thêm dịch vụ thu mua mía của nông dân, vợ chồng ông đã tích lũy được tiền mua đất sản xuất. Hiện nay, gia đình ông Hoàng có 7ha mía, 5ha mì và 2ha điều. Ở địa phương, ông Hoàng là người luôn đi đầu trong việc áp dụng các biện pháp khoa học kỹ thuật tiên tiến vào sản xuất. Nhờ vậy, năng suất cây trồng luôn đạt cao hơn những người khác. Sau khi trừ chi phí sản xuất, ông Hoàng lãi khoảng 700 – 800 triệu đồng/năm.
Tích cực tham gia hoạt động xã hội
Đánh giá về gương nông dân tiêu biểu, bà Trần Thị Kim Liên – Phó Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh cho biết: “Không chỉ sản xuất kinh doanh giỏi nhiều năm liền, những nông dân này còn tích cực xây dựng và đóng góp cho phong trào hội tại địa phương, giúp đỡ gia đình hội viên nghèo trong sản xuất”.
Theo lãnh đạo Hội Nông dân tỉnh, vừa qua, Hội Nông dân Việt Nam đã quyết định chọn 63 gương mặt nhà nông xứng đáng nhận danh hiệu “Nông dân Việt Nam xuất sắc 2014”. Trong đó, tỉnh Khánh Hòa có ông Huỳnh Văn Giáo vinh dự nhận được danh hiệu này. |
Là người có tâm huyết với công tác hội, ông Huỳnh Văn Giáo luôn có những đóng góp thiết thực để xây dựng, phát triển hội. Hàng năm, ông đóng góp khoảng 500.000 – 700.000 đồng vào quỹ hội, hỗ trợ 30 triệu đồng cho hội viên nghèo mua giống mía, phân bón. Ngoài ra, ông còn ủng hộ 10 triệu đồng và tham gia với chính quyền địa phương vận động người dân hiến 3.500m2 đất và cây ăn quả trên đất (trị giá 200 triệu đồng) để xây dựng đường giao thông liên thôn. Nhờ sự giúp đỡ của ông mà nhiều hộ dân ở địa phương đã vươn lên thoát nghèo, làm giàu từ cây mía… Gia đình ông Trần Xuân Hoàng cũng thường xuyên có những hoạt động giúp đỡ người nghèo. Ngoài các phần quà tặng cho hội viên nghèo nhân dịp lễ, Tết trị giá từ 25 đến 30 triệu đồng/năm, ông Hoàng còn góp phần cùng Hội Nông dân xã cho hộ nghèo vay vốn làm ăn. Niên vụ mía 2012 – 2013, ông Hoàng đã cho 8 hộ vay 65 triệu đồng, cho mượn giống mía, phân bón; tạo việc làm thường xuyên cho 30 lao động… Ông còn tổ chức cho nông dân tham quan những mô hình mới, kỹ thuật tiên tiến để áp dụng vào sản xuất… Là ông chủ trẻ ở miền núi, anh Cao Văn Sang đã giúp đỡ các gia đình đồng bào dân tộc thiểu số trong việc phát triển kinh tế, đặc biệt là đối tượng thanh niên. Năm 2013, anh Sang đã giúp đỡ 6 hộ nghèo phát triển kinh tế, hướng dẫn kỹ thuật trồng trọt trên đất đồi núi. Hệ thống nước tự chảy do anh Sang dẫn từ thượng nguồn về còn phục vụ cho sinh hoạt, tưới tiêu của 14 hộ trong vùng.
3 gương nông dân tiêu biểu nêu trên đã được Hội Nông dân tỉnh chọn tham gia xét danh hiệu “Nông dân Việt Nam xuất sắc 2014” do Hội Nông dân Việt Nam tổ chức. Đây là danh hiệu tôn vinh những gương nông dân điển hình tiên tiến trong các hoạt động sản xuất kinh doanh, có những phát minh, sáng tạo áp dụng hiệu quả trong sản xuất; tích cực trong phong trào xây dựng nông thôn mới và bảo vệ an ninh Tổ quốc, chủ quyền quốc gia.