Do thời tiết khô hạn kéo dài, năng suất cây mía niên vụ 2012 – 2013 tại Ninh Hòa thấp hơn năm trước. Tuy nhiên, những diện tích mía được tưới đầy đủ vẫn cho năng suất trung bình cao hơn 30-40% so với diện tích chỉ nhờ vào nước trời.
Tưới mía tự động bằng phương pháp phun mưa (click để xem video)
Từ việc làm của nông dân
Giữa trưa nắng chang chang, trên vùng mía lưu gốc (vừa thu hoạch xong) ở thôn 3 xã Ninh Thượng, thị xã Ninh Hòa của anh em ông Huỳnh Văn Thông và Huỳnh Văn Giáo, hệ thống tưới nước tự động với 30 đầu béc đang hoạt động, phun đều cho cả diện tích mía lớn. Anh em ông Thông có khoảng 42ha mía ở thôn 3. Trước đây, diện tích này toàn nhờ nước trời. Nhưng cách đây khoảng 5 năm, thời tiết nắng nhiều, mía cháy khô, nên các ông đã có ý tưởng dẫn nước từ thác Bay cách đó vài cây số về tưới. Hai ông đã đầu tư 100 triệu đồng làm hệ thống nước tự chảy; đào hồ dẫn nước về, để lắng rác rồi cho chảy vào hệ thống ống dẫn Φ90 dài khoảng 4.000m. Nước về đến ruộng được chia ra 2 nhánh ống dẫn Φ60 chảy vào 2 giàn phun mưa, mỗi giàn 30 đầu béc. Theo ông Thông, nếu tưới nhanh, mỗi ngày, hệ thống tưới được 1ha, còn tưới thấm sâu 30 – 40cm thì 1 ngày cũng được 0,5ha. Diện tích mía đang chờ thu hoạch thì không tưới để đảm bảo chữ đường; hai ông chỉ tưới nước luân phiên cho khoảng 30ha mía tơ mới trồng và mía lưu gốc mới thu hoạch. Đủ nước, cây mía lên đều, năng suất cao hơn nhiều so với vùng thiếu nước.
 |
| Thu hoạch mía ở Ninh Hòa. |
Ông Thông cho biết, trước đây, năng suất trung bình cho cả vùng mía của hai anh em khoảng 40 tấn/ha, giờ đây tăng lên trung bình 65 tấn/ha. Diện tích được tưới đều có thể đạt 80 – 90, thậm chí 100 tấn/ha. Với giá mía 880 ngàn đồng/tấn cho mía 10 chữ đường mà nhà máy đang thu mua hiện nay và năng suất trung bình khoảng 52 tấn/ha, nông dân thu lãi khoảng 20 triệu đồng/ha; nếu năng suất đạt 70 – 80 tấn/ha, người trồng sẽ lãi khoảng 35 triệu đồng/ha. Năm ngoái, giá mía hơn 1 triệu đồng/tấn, doanh thu vùng mía của anh em ông đạt 2,7 tỷ đồng, lãi khoảng 1,3 tỷ đồng. Năm nay, giá mía thấp, doanh thu còn khoảng 2,2 tỷ đồng, lãi khoảng 800 triệu đồng.
Gia đình ông Trần Ký (thôn 3, xã Ninh Thượng) có hơn 10ha trồng mía, trong đó có khoảng 4 – 5ha được tưới ổn định nhờ nguồn nước từ 2 hồ chứa và suối Mơ. Ông Ký nhận xét: “Diện tích có nước tưới ổn định đạt 70 – 80 tấn/ha, còn nước trời đạt khoảng 45 – 50 tấn/ha”. Đưa chúng tôi đến cánh đồng mía bên suối Mơ, ông Nguyễn Tiến Trúc – Phó Trạm Nông vụ Ninh Thượng phụ trách thôn 3 cho biết, dọc khu vực suối Mơ có hơn 400ha mía nhưng diện tích mà người dân lấy được nước suối Mơ bằng máy bơm khoảng 150ha. Ngoài lấy nước trực tiếp từ suối Mơ, trong thôn có 3 hộ dân đầu tư hệ thống nước tưới tự phun như anh em ông Thông. Năng suất mía bình quân có nước tưới khoảng 70 tấn/ha, nước trời khoảng 50 – 55 tấn/ha.
 |
| Hệ thống nước tự chảy của anh em ông Huỳnh Văn Thông (Ninh Thượng, Ninh Hòa). |
Đến chuyện đầu tư của công ty
Theo ông Nguyễn Thanh Ngữ – Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Đường Ninh Hòa, khi Công ty tổ chức hội thảo với người dân 5 xã vùng mía nguyên liệu, nhiều người kiến nghị cần quan tâm đến vấn đề thủy lợi, đảm bảo nguồn nước tưới cho cây mía vì có đủ nước thì năng suất cây mía tăng 30 – 40%. Bà Nguyễn Thị Hoa – Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty cho biết: “Nếu được tưới, năng suất cây mía tăng lên rất nhiều. Niên vụ mía này, thời tiết khô hạn, năng suất mía giảm, trung bình đạt khoảng 52 tấn/ha nhưng vẫn có những diện tích đạt đến 100 tấn, thậm chí 120 tấn/ha. Tuy nhiên, số diện tích này không nhiều, bởi chỉ vài chục hộ có điều kiện tự đầu tư hệ thống tưới nước và cũng phải có nguồn nước”.
Theo bà Hoa, qua tham quan, học tập ở một số nước, Công ty nhận thấy, ở các nước này, họ đầu tư tốt cho cơ sở hạ tầng vùng nguyên liệu mía. Thực tế, khi quỹ đất đã hết giới hạn thì chỉ còn cách phát triển theo chiều sâu, nghĩa là áp dụng các giải pháp kỹ thuật để tăng năng suất cây trồng. Muốn vậy, cần quan tâm nhiều yếu tố như: giống, thổ nhưỡng, nước tưới, cách chăm sóc. Về phía Công ty, bên cạnh việc hỗ trợ lãi suất cho nông dân, cơ cấu lại giống mía để tránh tình trạng mía chín đồng loạt, tạo áp lực khi thu hoạch, Công ty sẽ quan tâm đầu tư nước tưới cho vùng mía nguyên liệu. Lâu nay, cây mía trồng chủ yếu nhờ nước trời, nhưng việc tưới nước chủ động đã cho thấy có thể giúp nâng cao năng suất mía. “Công ty sẽ thuê chuyên gia tư vấn; không có phương án chung cho toàn bộ diện tích mà sẽ phải nghiên cứu để có nhiều phương án phù hợp với đặc thù mỗi vùng. Hiện nay, Công ty đang trong quá trình khảo sát, lập dự án. Trước mắt, Công ty dự kiến sẽ đầu tư hệ thống tưới ở một số vùng có sẵn nguồn nước tự nhiên như: Ninh Tây, Đá Bàn…, cố gắng thí điểm vào khoảng năm 2014. Tuy nhiên, tiến độ, lộ trình thực hiện còn phụ thuộc vào nguồn nước sẵn có cũng như việc thăm dò, khảo sát nguồn nước ngầm” – bà Hoa nói.
